Quá trình phát triển của trái sầu riêng trung bình cần trải qua từ 90 đến 130 ngày sau xổ nhụy và còn tùy vào từng giống sầu riêng khác nhau.

1. Các giai đoạn tăng trưởng phát triển trái  

Trước hết, trái sầu riêng phát triển về chiều dài do sự phát triển của vỏ trái và sau đó phát triển về chiều rộng trong quá trình lên cơm của múi sầu riêng.

1.1. Giai đoạn tăng trưởng về kích thước trái

1.1.1. Giai đoạn tăng trưởng chậm

Ở giai đoạn 0 – 42 ngày sau đậu trái (NSĐT), trái sầu riêng Ri-6 tăng trưởng chậm. Đây là giai đoạn cây hình thành và hoạn thiện các cơ quan, vì vậy kích thước phát triển rất chậm.

1.1.2. Giai đoạn tăng trưởng nhanh

Trái bắt đầu tăng trưởng nhanh ở giai đoạn 42 ngày sau đậu trái. Trái sầu riêng đạt tốc độ tăng trưởng tối đa ở giai đoạn 56 ngày sau đậu trái. Chiều dài trái tăng trưởng nhanh hơn chiều rộng. Tốc độ tăng trưởng chiều dài trái cao nhất ở giai đoạn 56.

1.1.3. Giai đoạn tăng tưởng sau 56 ngày

Chiều dài trái đó giảm nhanh và ngừng tăng trưởng ở giai đoạn 84 NSĐT. Tốc độ tăng trưởng chiều rộng trái đạt tốc độ tối đa ở giai đoạn 56 NSĐT và tiếp tục tăng trưởng cho đến thời điểm thu hoạch.

Cùng với sự tăng trưởng của trái sầu riêng là sự phát triển của vỏ trái, vì vậy từ 60 ngày sau khi đậu trái thì kích thước vỏ trái dường như không thay đổi đến khi thu hoạch. Điều đó là do từ 60 NSĐT là giai đoạn hình thành cơm trái và trái trưởng thành.

1.2. Giai đoạn tăng trưởng về trọng lượng trái

Quá trình phát triển trái sầu riêng Ri-6 có thể chia làm ba giai đoạn, giai đọan tăng trưởng chậm, giai đoạn tăng trưởng nhanh và giai đoạn trưởng thành

1.2.1. Giai đoạn tăng trưởng chậm

Giai đoạn này rơi vào 0 – 42 ngày sau đậu trái. Ở giai đoạn tăng trưởng chậm, trái sầu riêng chủ yếu hình thành các cơ quan và phát triển vỏ trái. Thời gian đầu cây tập trung phát triển vỏ quả và hoàn thiện các cơ quan của quả nhằm tạo khung sườn vững chắc bảo vệ phần cơm bên trong. 

1.2.2. Giai đoạn tăng trưởng nhanh

Giai đoạn tăng trưởng nhanh là từ 42 – 70 ngày sau đậu trái. Giai đoạn này, trái tăng trọng lượng vỏ quả và phát triển thịt quả. Thông thường trọng lượng vỏ quả sầu riêng trưởng thành chiếm đến 2/3 trọng lượng toàn bộ quả.

1.2.3. Giai đoạn trưởng thành 

Trong khoảng từ 72 – 97 ngày sau đậu trái, trái bước vào giai đoạn trưởng thành. Phần thịt quả (cơm) bên trong được cho là phát triển cực đại ở ngày thứ 70 sau khi đậu trái, đây là quá trình chuyển hóa các chất trung gian và tích lũy tinh bột, đối với sầu riêng Monthong thì các quá trình này diễn ra chậm hơn khoảng 15 – 20 ngày so với Ri-6. 

Quá trình phát triển trái sầu riêng Ri-6  (theo Trần Văn Hâu và ctv, 2019) 

a) Sau khi đậu trái (SKĐT), b) 14 NSĐT, c) và d) 28 NSĐT, e) 42 NSĐT, f) 56 NSĐT, g) 70 NSĐT h) 84 NSĐT, i) và j) 97 NSĐT

1.3. Giai đoạn sầu riêng lên cơm, lên màu

Quá trình lên màu cơm sầu riêng được thúc đẩy khoảng 7-15 ngày trước khi thu hoạch bằng cách bổ sung phân bón có chứa kali cao. Sở dĩ ở giai đoạn gần thu hoạch bón phân có hàm lượng kali cao là vì hàm lượng carotenoid tăng (màu vàng của cơm sầu riêng) khi hàm lượng đạm ở mức thấp.

Trong điều kiện thời tiết hanh khô, nắng nóng và không bón phân chứa đạm sẽ làm tăng tổng hợp carotenoid, từ đó giúp múi sầu riêng nhanh lên màu vàng óng, hấp dẫn. Kali cũng giúp tăng cường tích lũy tinh bột, tăng hàm lượng đường trong múi sầu riêng.

2. Cách bón phân để trái to, tròn đều, cơm vàng 

2.1. Bón phân giai đoạn tăng trưởng và tăng trưởng nhanh

Để phần vỏ và thịt quả được phát triển đồng đều cần 

2.1.1. Bổ sung dinh dưỡng gốc 

Sử dụng 1 can Amino Plus (10 kg) kết hợp bón 25 kg phân NPK 16-16-16 cho 100 gốc, lặp lại mỗi 7-10 ngày. Các loại phân NPK khác như 17-17-17 hoặc 18-18-18 cũng có thể thay thế.

2.1.2. Phun dinh dưỡng qua lá

Sử dụng 250 ml Bocax và 250-500 ml Top Winner pha vào 400 lít nước, phun định kỳ 7-10 ngày/ lần giúp trái lớn nhanh, không bị bể gai.

Trong giai đoạn này, cần lưu ý việc tỉa trái nhằm loại bỏ những trái không đạt tiêu chuẩn như trái méo, xấu, xa thân chính, nhiễm sâu bệnh... để cây tập trung dinh dưỡng vào những trái đạt chất lượng

2.2. Bón phân giai đoạn trưởng thành

Khi trái khoảng từ 60- 70 ngày, trái chuyển quan giai đoạn trưởng thành. Trong giai đoạn này, trái bắt đầu quá trình tạo cơm và lên màu, cây cần một lượng kali cao hơn để thúc đẩy quá trình phát triển chất lượng cơm trái.

2.2.1. Dinh dưỡng gốc

Bón 25 kg phân NPK 12-12-17 hoặc 15-5-20 và tưới bổ sung 5 lít Bio King cùng 10 kg Amino Plus, áp dụng mỗi 5 ngày/lần cho 50 cây.

2.2.2. Phun dinh dưỡng qua lá

Sử dụng TopWinner và Dr. Nutri pha vào 200-400 lít nước, phun mỗi 5 ngày/lần, giúp trái lên màu đẹp và cơm dày.

Trong các giai đoạn nuôi trái, cần chú trọng phòng trừ các loại sâu bệnh hại như rệp sáp, thối trái, cháy lá, để đảm bảo chất lượng trái sầu riêng khi thu hoạch.

3. Xử lý sau thu hoạch

3.1. Thời gian thu hoạch

Trái sầu riêng càng trưởng thành thì độ ngon, màu sắc cơm trái và hàm lượng caroten càng tăng, đảm bảo đầy đủ về phẩm chất. Đó là lý do tại sao không nên ồ ạt cắt sầu riêng xô lùa 1 dao, mà nên chia làm 2-3 đợt cắt nhằm đảm bảo chất lượng của quả sầu riêng. Thời gian thu hoạch giữa các giống khác nhau

- Giống Ri-6: trái chín cây là 110 ngày sau khi đậu trái. 

- Giống Monthong: trái chín cây là 135 ngày sau khi đậu trái.

- Giống Chuồng Bò: trái chín cây là 130 ngày sau khi đậu trái.

- Giống Ri-6: trái chín cây là 110 ngày sau khi đậu trái.

3.2. Thời điểm và nồng độ xử lý trái bằng hóa chất 

3.2.1. Hoạt chất xử lý

Xử trái bằng ethephon giúp trái ngon, ngọt và màu sắc cơm tương đương với trái chín tự nhiên. 

3.2.2. Thời điểm nhúng trái bằng Ethephon

Thời điểm nhúng trái thay đổi tùy theo giống. Thời điểm thu hoạch để nhúng trái giống sầu riêng Ri-6 là 90- 95 ngày sau đậu trái, đối với giống Monthong và chuồng bò là 105- 110 ngày sau khi đậu trái.

3.2.3. Nồng độ

Nồng độ xử lý ethephon từ 45- 270 ppm hoặc 0,2%. Thu hoạch muộn và nồng độ ethephon cao thì rút ngắn thời gian quả chín. Thường sầu riêng sẽ chín sau 3- 5 ngày sau khi nhúng vào ethephon. 

Sauk hi nhúng, để trái nơi khô, mát, cho trái chín tự nhiên, không đậy kín để tránh cho vỏ trái không bị mềm và chuyển sang màu vàng sáng, thị trường không ưa chuộng.

Tùy theo nhu cầu muốn quả sầu riêng chin nhanh hay chậm để chọn thời điểm thu hoạch và nông độ ethephon cho phù hợp.