Mục tiêu: Kiến thiết vườn sầu riêng đúng kỹ thuật, tạo vườn cây khoẻ, bộ lá sung, xanh tốt, dày; chuẩn bị sẵn sàng bước qua giai đoạn kinh doanh, tạo mầm và kích hoa và nuôi trái. 

1. Chuẩn bị

- Chọn đất trồng 

Sầu riêng thích hợp với đất có tầng canh tác dày, giàu chất hữu cơ; thoát nước tốt trong mùa mưa và có khả năng cung cấp nước trong mùa khô. Cây không chịu đất phèn, mặn và úng, phát triển kém trên đất sét nặng. Cây sầu riêng không chịu được gió mạnh vì là loại thân gỗ yếu và có bộ rễ nông.

Cần đảm bảo độ pH nằm trong khoảng 5,5 – 6,5 để cây phát triển tốt nhất và đồng thời hạn chế sự phát triển của nấm gây bệnh nứt thân, xì mũ. Để nâng pH đất hiệu quả cần thực hiện bón vôi hoặc bón phân phân Bio Bud hằng năm.

- Lựa chọn thời vụ trồng

Nên trồng sầu riêng vào đầu mùa mưa từ tháng 6 đến tháng 8 dương lịch. Nếu chủ động nước tưới thì có thể trồng quanh năm. Tuy nhiên, không nên trồng lúc mưa dầm vì cây sẽ chậm phát triển hoặc chết do nghẹt rễ.

- Chọn giống

Cây giống tốt có:

- Gốc ghép: thẳng, không sâu bệnh, đặc biệt là không bị bệnh xì mũ nứt thân. Gốc ghép được chọn từ cây 2- 3 năm tuổi. Chiều cao gốc ghép khoảng 40 – 50cm, đường kính gốc thân từ 1,8 cm trở lên, gốc ghép không có tượt. Vết ghép liền và tiếp hợp tốt.

 - Cành ghép (bo): thẳng, phần gốc bo mập, khỏe; Nếu phần gốc bo bị cong nhiều sẽ tạo cành vượt. Chiều cao bo từ 35 – 40 cm; đường kính thân cây (cách vết ghép 2 cm) phải đạt trên 0,8 cm; Bo có ít nhất 2 cơi đọt trở lên, có trên 3 cành cấp 1. Chọn những cây có cành nằm ngang, là những cành mang trái sau này. Tán cành và lá phân bố tròn đều quanh thân, còn gọi là tàn dù. Các lá ngọn đã trưởng thành, xanh tốt và có hình dạng, kích thước đặc trưng của giống. Số lá trên thân chính phải hiện diện đủ từ 1/3 chiều cao của cành giống đến đỉnh chồi. Lưu ý không chọn cây giống có tán hình xương cá, hoặc cánh quạt.

- Tuổi cây giống từ 8-12 tháng sau khi ghép, không được quá 1 năm tuổi; Chiều cao cây giống (từ mặt giá thể bầu ươm đến đỉnh chồi) từ 80 cm trở lên. Bầu ươm bầu phải chắc chắn và nguyên vẹn, đường kính và chiều cao tương ứng của bầu là 14 - 15 cm, và 30-32 cm. Số lỗ thoát nước từ 20- 30 lỗ/ bầu, đường kính lỗ 0,6-0,8 cm. Chất nền phải đầy bầu ươm. 

Các cây giống cho cùng một vườn nên có độ sinh trưởng đồng đều. Cây được huấn luyện ánh sáng hoàn toàn từ 10 - 15 ngày; Khi chọn cây về trồng liền, thì nên chọn cây có cơi đọt đã già, thuần thục. Cây có cơi đọt thuần thục, khi trồng cây sẽ không bị cháy hay nám lá.

Các giống sầu riêng trồng phổ biến hiện nay là Ri6, Mongthong/Dona/Thái, Musaking. 

1.2. Trồng và chăm sóc cây sầu riêng cho đến 3 năm tuổi

- Chuẩn bị đất trồng

Đào mương lên líp: miền Tây thường trồng theo kiểu liếp đơn rộng 6-8m, mương rộng 1-2 m, sâu từ 1-1,2m. Đất khu vực Nam Bộ có tầng đất phèn tiềm tàng, vì vậy cần lưu ý không đưa phần đất phèn này lên làm đất mặt.

Làm mô trồng: 

Đối với đất ruộng, nên làm mô trước khi đào mương lên liếp. Sử dụng lớp đất mặt của ruộng để làm mô. Cần lên mô cao để hạn chế cây bị bệnh thối rễ và bệnh xì mủ do Phytophthora. Mô có kích thước mặt khoảng 0,8-1,0 m, đáy mô từ 1,2-1,4 m, chiều cao mô ≥ 1,2 m. 

Đối với đất đã lên mương liếp, đắp mô trên liếp có kích thước mặt mô: 0,8-1,0 m, đáy mô: 1,0-1,2 m, chiều cao mô: ≥ 0,8 m. Sau một thời gian, đất mô dẽ lại, ta sẽ tiến hành bồi đất thêm cho mô. Hàng năm đắp mô rộng theo tán cây.

Xử lý đất: Đất khu vực Nam Bộ thường bị nhiễm phèn, pH chua, vì vậy cần xử lý nâng pH đất bằng cách rải vôi và phân hữu cơ vi sinh phủ mặt đất, tiến hành tưới nước cho phân tan và thấm đều vào đất. 

Mật độ và khoảng cách trồng: Nên trồng hàng đơn, tức mỗi liếp có 1 hàng. Khuyến cáo khoảng cách trồng là 7x8 m (175 cây/ha) hoặc 7x9 m hay 8x8 m (150 cây/ha) hoặc 7x10 m (140 cây/ha) hoặc 8x9 m (130 cây/ha) hoặc 8x10 m (120 cây/ha).

- Xử lý giống trước khi trồng

Sau khi mua cây giống về nên gom lại để nơi râm mát. Pha 1 gói Alonil 250gr/ 200 lít nước tưới phủ toàn thân cho cây để phòng trừ nấm bệnh. Nếu quan sát thấy có rệp sáp hoặc rầy phấn, thì phun 0,5 lít nước rửa chén pha cho 200 lít nước phối hợp với một số loại thuốc như RedMite, Siêu Diệt Rệp, Thiro để phòng trừ.

- Bón lót: Sau đó, trộn phần đất mặt trên mô với 250g phân hữu cơ US.

- Trồng cây: Xé bỏ bầu sao cho không bị vỡ bầu. Khi trồng, kkông nên trồng cây sâu quá, nên chừa 1 chút phần đất trong bầu nhô lên khỏi mô. Đặt cây vào hố trồng, lấp đất ngang mặt bầu cây con. Vun mu rùa xung quanh gốc cây chống đọng nước. Có thể sử dụng 1 gói Alonil 250g pha cho 200L nước tưới lên để diệt nấm bệnh.

- Cắm cọc đường kính 2-3cm, dài khoảng 1 - 2m, để làm giá đỡ cho cây và buộc giữ cây con khỏi đổ ngã, hoặc hạn chế cây bị lung lay làm ảnh hưởng đến sự phát triển của rễ. 

- Che mát cây con: Lá của cây sầu riêng con mỏng và yếu, do đó sau khi trồng cần che bóng khoảng 50% ánh sáng cho cây con. Sử dụng lá chuối, cây, lá dừa khô… để che nắng cho cây con mới trồng. 

- Tưới nước: Sau khi trồng, tưới nước, giữ độ ẩm cho cây sau khi trồng. đồng thời bà con sử dụng rơm, lá cây và cỏ khô… để tủ gốc giữ ẩm cho cây. Sau khi trồng cần tưới nước thường xuyên khi trời nắng hạn để giảm tỷ lệ cây chết, giúp cây khỏe mạnh, nhanh cho trái. Đặc biệt những tháng đầu tiên sau khi trồng nên tưới nước hàng ngày. 

Tuyệt đối tránh để cây bị úng ngập hoặc khô hạn quá mức vì có thể gây ảnh hưởng xấu đến sinh trưởng và phát triển của cây con. Mùa khô, bà con cần lưu ý thực hiện tấp tủ che quanh gốc, tưới nước đều đặn để giữ ẩm. Mùa mưa cần lưu ý tạo rãnh thoát nước.  

- Chăm sóc cây

Chăm sóc cây năm 1

Bón phân: 7 ngày đầu sau khi trồng, chỉ nên tưới nước hằng ngày để giữ ẩm cho cây. Sau 7 ngày, pha 1 lít Bio King và 5kg phân NPK 20-10-10/ 400 lít nước, tưới gốc cho cây 7 -10 ngày/ lần, nhằm cung cấp dinh dưỡng và kích thích cây mau ra rễ mới.

Bổ sung phân bón lá: kết hợp phun thuốc dưỡng 0,5 lít Top Kich và 0,5 lít Top Winner pha trong 400 lít nước, giúp cây phát triển tốt và tăng cường tính chống chịu với môi trường bất lợi, cứ 7-10 ngày/ lần

Bổ sung phân hữu cơ: Bón phân hữu cơ U.S giúp cải tạo chất lượng đất, làm đất tơi xốp. Khi cây bắt đầu nhú đọt như ngòi bút, bón phân hữu cơ US 100 g/ cây. Khi cây chuyển sang giai đoạn lá lụa, pha 1kg 30-10-10 + với 1Kg humic/ 400L nước, tưới cho cây. Lặp lại 2 tháng một lần. 

Cắt tỉa cành:  Tỉa bỏ các chồi mọc từ gốc ghép, tỉa các cành mọc thấp, mọc đứng. Tỉa cành sao cho chỉ để lại một thân mọc thẳng đứng với cách cành mọc ngang (70-90 độ) đều về các hướng. Khi cây còn nhỏ, để khoảng cách giữa các cành cấp 1 từ 8-10 cm. Sau khi cắt nên phun thuốc phòng trừ bệnh.  

Phòng trừ sâu rầy: 

Giai đoạn này cần phun ngừa sâu rầy, lưu ý luân phiên các nhóm thuốc để gia tăng hiệu quả phòng trị: pha 200 lít nước với một gói Vua Rầy 100 g + một hộp Shachong Jing 200 g hoặc một gói Phoppaway 500 g + một gói Rầy Xanh phun định kỳ 7-10 ngày/ lần.

Phòng trừ bệnh: thường xuyên quan sát để phát hiện và phòng trừ kịp thời bệnh chết cây con, bệnh nứt thân chảy nhựa, bệnh thán thư, bệnh cháy lá…

Chăm sóc cây năm 2

Bón phân: Trộn 2kg 30-10-10 với 1Kg humic pha trong 200 lít nước, tưới cho cây hoặc sử dụng 5 lít Bio King với 25 kg phân NPK 20-10-10 pha trong 1000 lít nước tưới cho cây, cứ 7- 10 ngày/ lần. 

Lượng phân bón có thể tăng hoặc giảm tùy theo sức khỏe của cây trồng, cần quan sát và điều chỉnh cho phù hợp. Những năm đầu nên chú ý chăm sóc cho bộ rễ phát triển mạnh, khỏe và nhiều; giữ bộ lá phía trên không bị sâu bệnh hại.

Bổ sung phân hữu cơ: Bón phân hữu cơ U.S giúp cải tạo chất lượng đất, làm đất tơi xốp. Mỗi cơi đọt bón 1 lần. Lượng bón có thể tùy chỉnh theo tán cây. Cây có đường kính tán 1m, bón 0.5 Kg/ cây, cây có đường kính tán lớn hơn 1m thì bón 0,7-1 kg/ cây. 

Cắt tỉa cành:  Tỉa bỏ các chồi mọc từ gốc ghép, tỉa các cành mọc thấp, mọc đứng. Tỉa cành sao cho chỉ để lại một thân mọc thẳng đứng với cách cành mọc ngang (70-90 độ) đều về các hướng. Khi cây còn nhỏ, để khoảng cách giữa các cành cấp 1 từ 8-10 cm. Sau khi cắt nên phun thuốc phòng ngừa bệnh.  

Phòng trừ sâu rầy: 

Cây nhú đọt non thì tiến hành phun ngừa sâu rầy 1 gói Imiprio + 1 gói Rầy + 1 gói Alonil 250gr pha cho 200L nước, phun tối thiểu 2 lần, mỗi lần cách nhau 7-10 ngày và nên thường xuyên thay đổi gốc thuốc để sâu rầy không bị kháng thuốc. 

Phòng trừ bệnh: thường xuyên quan sát để phát hiện và phòng trừ kịp thời bệnh nứt thân chảy nhựa, bệnh thán thư, bệnh cháy lá…

Chăm sóc cây năm 3 

Bón phân: cũng tương tự như năm 2 nhưng điều chỉnh tăng lượng phân bón lên. Trộn 2kg 30-10-10 với 1Kg humic pha trong 200 lít nước, tưới cho cây hoặc sử dụng 5 lít Bio King với 25 kg phân NPK 20-10-10 pha trong 400 lít nước tưới cho cây, cứ 7- 10 ngày/ lần.

Bổ sung phân bón lá: kết hợp phun thuốc dưỡng 0,5 lít Top Kich và 0,5 lít Top Winner pha trong 400 lít nước, giúp cây phát triển tốt và tăng cường tính chống chịu với môi trường bất lợi, cứ 7-10 ngày/ lần

Bổ sung phân hữu cơ và vi sinh: Bón 0,7 -1 kg phân hữu cơ U.S/ cây và phân vi sinh, bón quanh gốc làm đất tơi xốp giúp cây hấp thu dinh dưỡng và giúp rễ cây phát triển tốt hơn. Mỗi cơi đọt bón 1 lần. 

Vệ sinh vườn: dọn sạch cỏ dại dưới tán cây

Cắt tỉa cành: Cắt bỏ các cành sâu bệnh, cành thừa, cành vượt, cành chậm phát triển, không có khả năng cho trái… để cây tập trung dinh dưỡng nuôi các cành có khả năng cho trái, cành khỏe. Việc cắt bỏ cành cũng giúp tán cây thông thoáng, tăng khả năng quang hợp, tổng hợp chất dinh dưỡng của cây, hạn chế sự phát triển của sâu bệnh hại. Ngoài ra việc tỉa cành tạo tán còn giúp bộ khung của cây khỏe hơn, các cành được phân bố đều, cây không bị đổ ngã khi gặp gió lớn.

Khi tiến hành tỉa cành, tạo tán cho cây, trước hết bà con cần định hình tán của cây, đối với một cây sầu riêng khỏe mạnh thì sẽ có một thân cây chính mọc thẳng, có 5 - 6 cành cấp 1, tán mọc đều các hướng, cân đối. Khoảng cách giữa các cành cấp 1 > 30 cm. 

Cắt bỏ các cành gần mặt đất. Cành đầu tiên kể từ mặt đất phải cao hơn 70 cm. Sau khi cắt cành, bà con cần vệ sinh vết cắt bằng việc quét vôi, sơn, hoặc dùng băng keo, nilon quấn vết cắt lại để không bị nấm bệnh tấn công.

Phòng trừ sâu rầy: 

Cây nhú đọt non thì tiến hành phun ngừa sâu rầy 1 gói Imiprio + 1 gói Rầy + 1 gói Alonil 250gr pha cho 200L nước, phun 7- 10 ngày/lần và nên thường xuyên thay đổi gốc thuốc để sâu rầy không bị kháng thuốc. 

Phòng trừ bệnh: thường xuyên quan sát để phát hiện và phòng trừ kịp thời bệnh nứt thân chảy nhựa, bệnh thán thư, bệnh cháy lá, bệnh đốm rong, bệnh nấm hồng…

Chăm sóc vườn cây từ năm 4 trở lên: 

Cây năm 4, chính là giai đoạn chuẩn bị bước vào giai đoạn kinh doanh. Vì vậy, cần chăm sóc kỹ hơn trên bộ lá để cây tích trữ đủ dinh dưỡng, giúp cây sung khỏe tạo điều kiện tốt nhất cho quá trình xử lý ra hoa và nuôi trái.

Bón phân: cũng tương tự như năm 2 nhưng điều chỉnh tăng lượng phân bón lên. Sử dụng 5 lít Bio King với 25 kg phân NPK 20-10-10 pha trong 400 lít nước tưới cho cây, cứ 7- 10 ngày/ lần.

Bổ sung phân bón lá: pha thuốc dưỡng 250 ml Dưỡng Chất Hữu Cơ và 500g Nutri cho 200 lít nước, phun toàn bộ tán lá, giúp lá phát triển tối ưu, lớn xanh, và dầy, cứ 7-10 ngày/ lần.

Bổ sung phân hữu cơ và vi sinh: Bón 1,5 kg phân hữu cơ U.S/ cây và phân vi sinh, bón quanh gốc làm đất tơi xốp giúp cây hấp thu dinh dưỡng và giúp rễ cây phát triển tốt hơn. Mỗi cơi đọt bón 1 lần. 

Vệ sinh vườn: dọn sạch cỏ dại dưới tán cây

Cắt tỉa cành: Cắt bỏ các cành sâu bệnh, cành thừa, cành vượt, cành chậm phát triển, không có khả năng cho trái… để cây tập trung dinh dưỡng nuôi các cành có khả năng cho trái, cành khỏe. Ngoài ra việc tỉa cành tạo tán còn giúp bộ khung của cây khỏe hơn, các cành được phân bố đều, cây không bị đổ ngã khi gặp gió lớn, giúp tán cây thông thoáng, tăng khả năng quang hợp, tổng hợp chất dinh dưỡng của cây, hạn chế sự phát triển của sâu bệnh hại.

Cắt bỏ các cành gần mặt đất. Nên để các cành cách mặt đất từ 0,8 m -1 m. Sau khi cắt cành, bà con cần vệ sinh vết cắt bằng việc quét vôi, sơn, hoặc dùng băng keo, nilon quấn vết cắt lại để không bị nấm bệnh tấn công.

Phòng trừ sâu rầy: 

Cây nhú đọt non thì tiến hành phun ngừa sâu rầy 1 gói Imiprio + 1 gói Rầy + 1 gói Alonil 250gr pha cho 200L nước và nên thường xuyên thay đổi gốc thuốc để sâu rầy không bị kháng thuốc, phun cách nhau 7- 10 ngày. 

Phòng trừ bệnh: thường xuyên quan sát để phát hiện và phòng trừ kịp thời bệnh nứt thân chảy nhựa, bệnh thán thư, bệnh cháy lá, bệnh đốm rong, bệnh nấm hồng…