Bệnh cháy bìa lá còn gọi là bệnh bạc lá, do vi khuẩn Xanthomonas oryzae pv. oryzae gây ra. Hiện nay, bệnh cháy bìa lá là một trong các bệnh quan trọng trên lúa, ảnh hưởng nhiều đến năng suất. Bệnh phát triển mạnh trong vụ hè thu và thu đông, do điều kiện trời nóng hoặc ấm và ẩm ướt, thích hợp cho vi khuẩn phát triển. Sau các cơn mưa nặng hạt, cơn giông hoặc bão, bệnh cháy bìa lá bộc phát rất nhanh và hình thành dịch bệnh trong khu vực.

Bệnh cháy bìa lá rất khó trị vì vi khuẩn nằm trong mạch nhựa lá lúa. Các thuốc trị vi khuẩn không thể nào vào được trong mạch nhựa của lá, nên thuốc không giết hết được vi khuẩn trong lá lúa. Hiệu quả của thuốc cũng ngắn hạn từ 4- 10 ngày, tùy loại và tùy vào điều kiện môi trường (mưa to làm thuốc mau hết hiệu quả). Do những đặc điểm này mà việc trị bệnh cháy bìa lá phải thực hiện thật sớm khi phát hiện ra một vài lá vừa nhiễm bệnh. Nhận biết sớm các triệu chứng bệnh, giúp việc phòng trừ bệnh hiệu quả hơn. Khi trị bệnh sớm, chúng ta ngăn không để bệnh lây lan ra xung quanh, sẽ hạn chế thiệt hại do bệnh gây ra.

1. Nhận dạng các triệu chứng bệnh cháy bìa lá ở các giai đoạn

- Nhận dạng bệnh cháy bìa lá ở ruộng lúa cấy, giai đoạn lúa còn nhỏ

Ở ruộng lúa sạ, giai đoạn mạ, lá hơi ngã màu vàng. Ở ruộng lúa cấy, lá có màu xanh sũng nước dọc theo vị trí lá lúa bị cắt. Sau đó, lá lúa bị cuốn theo chiều dọc của lá, cuộn lại thành ống và cháy khô. Triệu chứng này còn gọi là triệu chứng kresek (Hình 1). Triệu chứng này thường xuất hiện trên mạ hoạc lúa cấy 7- 15 ngày. Buổi sáng sớm, có thể quan sát thấy giọt vi khuẩn ứa ra trên vết bệnh.Hình 1. Triệu chứng bệnh cháy bìa lá ở ruộng lúa cấy, giai đoạn lúa còn nhỏ

- Nhận dạng bệnh cháy bìa lá các giai đoạn sau nảy chồi

+ Triệu chứng vàng nhạt 

Triệu chứng vàng nhạt chỉ xuất hiện ở các bụi lúa lớn tuổi. Ở bụi lúa bệnh, một số lá ngã màu vàng xanh nhợt nhạt chạy dọc theo gân lá. Vi khuẩn tích tụ ở đốt thân của cây lúa nơi tiếp giáp với lá bệnh (Hình 2).

Hình 2. Triệu chứng vàng nhạt cuả bệnh cháy bìa lá

+ Triệu chứng cháy bìa lá

Đây là triệu chứng thường gặp nhất. Vết bệnh có thể bắt đầu từ rìa lá hoặc chóp lá, rồi lan dần vào bên trong. Tuy nhiên, vi khuẩn cũng có thể xâm nhập vào lá lúa từ một vết thương ở bất kỳ nơi nào trên lá lúa và gây vết bệnh lan dần theo chiều dọc của lá lúa và gây vết bệnh lan dần theo chiều dọc giữa phiến lá. 

Vết bệnh mới, đang phát triển, có màu xanh sũng nước, có thể phân biệt rõ vùng lá bị bệnh và vùng lá khỏe (Hình 3), thường thấy trong điều kiện thời tiết ẩm ướt (mưa dầm hoặc sương mù dầy). 

Vết bệnh điển hình có viền màu vàng cam dợn sóng, bên trong có màu vàng nâu hoặc đỏ nâu, về sau vết bệnh chuyển sang màu xám trắng, tức là lúc tế bào nơi vết bệnh đã chết. Ngoài ra, nơi vết bệnh có thể phát hiện các giọt dịch vi khuẩn tròn nhỏ, màu vàng nhạt. Giọt dịch vi khuẩn dễ phát hiện vào sáng sớm lúc trời còn ẩm độ cao (Hình 4A).