Cháy lá sầu riêng giai đoạn làm bông gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến sinh trưởng và phát triển của cây, làm giảm năng suất và phẩm chất của trái sầu riêng.

Các nguyên nhân gây cháy lá

(1) Do lạm dụng pacloputrazol, chất ức chế sinh trưởng

Paclobutrazol là chất ức chế sinh trưởng, dùng ức chế gibberellin, gây ức chế một số bộ phận cây trồng, đặc biệt là phần rễ và đọt. Sử dụng paclobutrazol ở liều lượng quá cao làm cây bị rối loạn sinh lý, rễ bị ức chế quá mức, sẽ không hấp thu đủ nước và dinh dưỡng cung cấp cho cây nuôi hoa, nuôi trái. Nếu cây không đủ khỏe để nuôi trái, dinh dưỡng từ lá sẽ chuyển sang trái, gây ra tình trạng cháy lá.

 (2) Do thiếu nước trong giai đoạn nuôi bông, trái 

Bộ rễ kém phát triển do bị ức chế quá mức và việc xiết nước khiến cho cây không cung cấp đủ nước cho bông và trái, vì vậy, cây rút nước từ lá chuyển sang hoa trái, gây ra hiện tượng cháy lá.

Tương tự, nếu cây mang quá nhiều bông hoặc mang quá nhiều trái cũng dẫn đến hiện tượng cháy lá.

(3) Do thiếu Bo-Canxi hoặc thừa Bo

Boron thường được sử dụng với canxi, cần thiết cho quá trình tổng hợp thành tế bào và tạo ra các tế bào thực vật mới. Bo còn hoạt động để điều chỉnh hormone và di chuyển kali đến khí khổng của cây. Thiếu Bo, gián tiếp làm cây có thể gặp khó khăn trong việc duy trì sự cân bằng nước trong cây.

(4) Do đất bị thoái hóa

đất thiếu chất hữu cơ, bị thoái hóa, tồn dư nhiều thuốc bảo vệ thực vật cũng là một trong những nguyên nhân gây cháy lá. Bón phân lân gó nguồn gốc từ khoáng, có chứa gốc acid lâu ngày sẽ làm đất chua và tích lũy Cadimi.

(5) Do đất nhiễm phèn mặn

Đất đất chua, đât có pH thấp, nhiễm phèn hoặc bị xâm nhập mặn, cũng làm bộ rễ bị hư hại, không thể hấp thu nước và dinh dưỡng, khiến cây bị thiếu nước và dinh dưỡng là lá bị cháy.

Trường hợp cây sầu riêng bị nhiễm mặn vượt khả năng chịu đựng, cây sẽ bị ngộ độc, héo, cháy là và chết dần

(6) Do nấm bệnh gây hại

Nấm Rhizoctonia solani và nấm Colletotrichum zibethinum, xuất hiện nhiều vào mùa mưa, làm cháy lá sầu riêng, lá chuyển sang màu nâu và có thể rụng.

Bệnh do nấm Rhizoctonia solani:  Nấm Rhizoctonia solani là tác nhân gây bệnh cháy lá chết ngọn ở sầu riêng. Nấm tồn tại trong đất, lây lan từ nơi này sang nơi khác bằng hạch nấm. Gặp điều kiện nhiệt độ ẩm độ thích hợp, nấm phát triển gây bệnh. Bệnh cháy lá chết ngọn sầu riêng phát sinh trên cả lá già, lá non và đọt non. Vết bệnh ban đầu như vết bỏng nước trên phiến lá, sau đó lan rộng dần và chuyển sang màu nâu, rồi cháy khô. Vết bệnh cũng có thể xuất phát từ chóp lá và rìa lá.

Bệnh do nấm Colletotrichum spp.: Nấm Colletotrichum spp. là tác nhân gây bệnh thán thư ở sầu riêng. Vết bệnh thường xuất hiện ở mép hay chop lá, sau đó lan vào trong. Viết bệnh điển hình màu nâu đậm, có hình tròn đồng tâm. Vết bệnh cũng có thể là đốm tròn ở giữa lá, sau đó lớn dần. Bệnh năng làm lá cháy khô và rụng.

Những hạn chế của sản phẩm làm bông trên thị trường theo quy trình cũ

Hiện nay, đa số bà con đều làm bông bằng cách dùng chất ức chế sinh tưởng paclopotrazol, xiết nước, đậy mũ. Trong quá trình xử lý nghịch vụ, nhà vườn cắt nước để sầu riêng ra hoa. Sau đó, nhà vườn mở mũ đậy gốc sầu riêng, đây là giai đoạn thiếu nước, cộng với nắng nóng gay gắt dẫn đến lá sầu riêng dễ bị cháy và rụng. Bên cạnh đó, thời gian xử lý ra hoa kéo dài sẽ làm cây bị kiệt sức, thiếu nước. Do pacloputrazol phân hũy chậm, sử dụng lâu dài sẽ gây ô nhiễm và làm đất thoái hóa. Các phân lân rải gốc để làm hoa thường chứa các gốc làm chua đất vì vậy việc sử dụng các nhóm phân lân quá nhiều trong thời gian dài cũng không tốt.

Khắc phục hiện tượng cháy lá khi làm bông

1. Hạn chế sử dụng lân tạo mầm ngủ chứa gốc acid làm chua đất bằng cách bón 0,5-1 kg phân lân Top Bud/cây, sau đó tưới nước hàng ngày để giúp cây hấp thu lân tốt nhất.
2. Không sử dụng paclubutrazol kích thích tạo mầm hoa. Sử dụng 1kg UNI/ 200 lít nước phun lá để kích thích tạo mầm hoa, giúp lá phát triển nhanh và thuần thục.
3. Sử dụng qui trình xử lý ra hoa 3 không (không sử dụng pachoputrazol, không xiết nước, không cắt hộc) và để tránh làm tổn thương cây.
4. Sử dụng các sản phẩm Top winner, Top Kích, Dr Top, Dr Phos, Bocax để cung cấp thêm dinh dưỡng cây, giúp cây tăng cường tính chống chịu với điều kiện bất lợi.
5. Dùng Gvil (hexaconazole) hoặc Siêu Trừ Nấm Khuẩn để phòng ngừa bệnh

Công ty AGC giới thiệu bà con quy trình giúp cây không bị cháy lá khi xử lý ra hoa, chăm sóc hoa và nuôi trái sầu riêng:

• Qui trình xử lý ra hoa (không sử dụng pachoputrazol, không xiết nước, không cắt hộc)
• Qui trình chăm sóc hoa và kéo đọt giai đoạn nuôi hoa sầu riêng
• Qui trình chăm sóc giai đoạn nuôi trái sầu riêng thái (monthong)
• Qui trình chăm sóc giai đoạn nuôi trái sầu riêng Ri-6