Bọ trĩ còn gọi là bù lạch, rất nhỏ, nên rất khó phát hiện (Hình 1). 

Cách phát hiện sớm bọ trĩ trên ruộng lúa

Để phát hiện sớm, chúng ta nên đi thăm đồng vào sáng sớm, lấy tay ướt vợt ngang lá lúa; nếu có bọ trĩ, sẽ thấy các đoạn dài khoảng 1- 1,5 mm, mảnh như tóc, có màu đen, nâu hoặc vàng nâu (Hình 1). Nếu thấy nhiều bọ trĩ bám trên tay thì đó là những nơi có mật độ cao cần phải phun thuốc trừ ngay.

Hình 1. Bọ trĩ còn gọi là bù lạch rất nhỏ nên rất khó phát hiện

Nhận dạng ruộng lúa bị bọ trĩ gây hại

Lá lúa bị bọ trĩ gây hại thường có lốm đốm tạo thành sọc trắng bạc dọc theo gân, chóp lá bị cuốn lại. Ruộng có mật số bọ trĩ cao, lá bị héo, tóp lại và khô vàng; đặc biệt nặng ở các ruộng khô nước kéo dài (Hình 2).

Giai đoạn lúa bị bõ trĩ tấn công:  

Bọ trĩ thường xuất hiện nhiều ở ruộng lúa giai đoạn mạ, ruộng khô, hạn. Ở ruộng lúa sạ, bọ trĩ xuất hiện khi cây lúa mới mọc đến đẻ nhánh (từ lúc sạ đến lúc lúa khoảng 30 ngày).

Hình 2. Triệu chứng do bọ trĩ gây hại trên lá lúa

Đặc điểm sinh học và cách gây hại

Thành trùng rất linh hoạt, có thể bay một khoảng xa vào ban ngày để tìm ruộng lúa mới. Khi bị khuấy động thành trùng thường nhanh nhẹn nhảy đi chổ khác lẫn trốn hay rơi xuống đất. Thành trùng cái thích đẻ trứng ở những ruộng lúa, mạ hoặc cỏ dại xanh tốt. Thành trùng và ấu trùng đều thích chích hút nhựa lá non. Bọ trĩ thích hoạt động vào những ngày trời râm mát hoặc ban đêm, trời nắng thường ẩn trong lá non hay chóp lá cuốn lại. Với đặc tính sinh sống là thường ẩn mình trong chóp lá cuốn lại nên bọ trĩ chỉ thích tấn công trên các ruộng lúa bị khô, lá lúa cuốn lại; nếu ruộng đầy đủ nước, lá lúa mở ra, bọ trĩ không còn chổ trú ẩn và sẽ bị chết.

Ấu trùng sau khi nở thường sống tập trung nhiều con trong lá non. Khi lá mở ra hoàn toàn, ấu trùng chuyển vào đầu chóp lá non còn cuốn lại. Với mật số từ 1 -2 con trên một cây, chóp lá non có thể bị cuốn. Có từ 5 con trên một cây, chóp lá bị cuốn dài từ 1 -3 cm. Nếu mật số nhiều hơn 10 con/ cây, lá bị cuốn hoàn toàn vá héo khô. Khi lúa đứng cái, lá ngừng phát triển, một số ấu trùng có chui vào bên trong hạt.

Biện pháp phòng trừ

- Sau sạ 5 ngày, cho nước vào ruộng (nông dân thường gọi là lấy ngót) để ruộng luôn đủ ẩm không bị khô trong điều kiện thời tiết nắng nóng. Bón phân sau sạ 10 ngày và giữ nước liên tục 3 cm trong giai đoạn lúa đẻ nhánh.

- Khi bị nhiễm bọ trĩ, cho ruộng nước ngập cao hơn ngọn lá lúa khoảng 2 ngày. Sau đó thoát nước ra và bón thêm phân, cây lúa sẽ vượt qua được. Khi bù lạch tấn công giai đoạn còn nhỏ, nếu có điều kiện quản lý nước tốt, thì không cần xịt thuốc, cây lúa vẫn phục hồi tốt và cho năng suất tương đương như có phun thuốc.

- Xử lý hạt giống cũng giúp phòng ngừa bọ trĩ tấn công giai đoạn cây còn nhỏ. 

- Áp dụng thuốc nước vào buổi chiều, khi gặp điều kiện rất khô hạn và bị nhiễm bù lạch nặng hoặc khi có 15% lá bị hại.

- Một số thuốc trừ bọ trĩ thông dụng:

+ Thuốc chứa hoạt chất Abamectin (Báo Đen, Hổ Chúa), Emamectin benzoat (Creek, Red mite), Thiosultap- sodium (Sha Chong Jing, Panda) tham khảo sản phẩm tại đây >>

+ Các loại thuốc phòng trừ rầy cũng phòng trừ bọ trĩ hiệu quả.